نقش عیسی بن مریم(ع) در دولت امام زمان(عج)
از این رو، به مناسبت فرا رسیدن سالروز ولادت پیامبر الهی حضرت عیسی بن مریم (س) و با توجه به نقشی که روایات برای آن حضرت (ع) در دولت جهانی امام مهدی(عج) تصریح کرده اند، با حجت الاسلام «محمد کاشانی»، مدیر انجمن گفتگوی اسلام و مسیحیت درباره مهدویت در مسیحیت و نقش عیسی مسیح(ع) در دولت کریمه مهدوی گفت وگویی ترتیب داده ایم که مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:
بنابر آموزه های دینی مذهبی حضرت عیسی مسیح(ع) چه نقشی در قیام و دولت جهانی امام عصر(عج) دارند؟
بنابر تصریح روایات، حضرت عیسی(ع) در ظهور و حکومت امام مهدی(عج) نقشی ویژه دارند چنان که در روایات تصریح شده در آخرالزمان همزمان با ظهور امام زمان(عج) و تحقق وعده الهی، حضرت عیسی مسیح(ع) نیز از آسمان باز می گردند و در کنار حضرت حجت(عج)، در دولت جهانی حضوری فعال دارند.
برای مثال در روایت است که حضرت عیسی(ع)، وزیر و جانشین امام عصر(عج) هستند یا اینکه «بحرانی» در کتاب «غایَةُ الْمَرام وَ حُجَّةُ الْخِصام» می نویسد: عیسی بن مریم(س) در دولت کریمه مهدوی مسئول اموال هستند (مقامی شبیه به وزیر اقتصاد در دوران کنونی).
علاوه بر این و بنابر تفسیر مفسران از آیات قرآن کریم، همه ملل مسیحی منتظر آمدن ماشیح (مسیح) هستند، وقتی ببینند حضرت عیسی(ع) پشت سر امام عصر (عج) قامت بسته و نماز می گذارند، همگی ایمان آورده و مسلمان می شوند
این نشان از نقشی بی بدیل حضرت عیسی(ع) در دولت موعود و گرایش پیروان مسیحیت به اسلام و تشیع دارد.
این نقش و جایگاه حضرت مسیح(ع) در دولت موعود و همراهی با امام عصر(عج) چقدر ناقض تفکری است که حضرت عیسی(ع) را منجی آخرالزمان، معرفی می کند؟
در عهد عتیق و عهد جدید پیشگویی هایی درباره آمدن موعود به صورت جدی مطرح شده است اما اینکه مصداق این پیشگویی ها کیست، در انجیل به طور دقیق مشخص و ملموس نیست بلکه مسیحیان آن را با تاویل به عیسی مسیح(ع) نسبت می دهند.
از دیگر سو، پیشگویی هایی در کتاب مقدس وجود دارد که به صورت بشارت گونه و نه عینی، به امام زمانی که ما به ایشان اعتقاد داریم، اشاره می کند.
برای مثال، یکی از مشخصات موعود در کتاب مقدس این است که وی از نسل یسّاء، پدر حضرت داوود(ع) است، در حالی که حضرت عیسی(ع) از نسل داوود نیست، حضرت مریم(س) از نسل هارون است و داوود از طایفه یهودا که اینها دو طایفه مجزایند و مسیح(ع) نسبی به آنها نمی برد. تنها یوسف، پدرخوانده حضرت عیسی(ع) از نسل داوود بوده که وی نیز بر نسل مسیح(ع) نقشی ندارد.
لذا این مشخصاتی که در کتاب مقدس برای منجی آخرالزمان ذکر شده با حضرت عیسی(ع) قابل تطبیق نیست؛ علاوه بر این، پیشگویی های در کتاب «مکاشفه یوحنا» درباره بانویی که فرزندی به دنیا می آورد و روی سر تاجی دارد با 11 ستاره و ... هست که با داستان ولادت امام عصر(عج) در کتاب بحارالانوار مطابقت می کند.
به عبارت دیگر، به صورت کلی نشانه هایی از امام زمان(عج) در انجیل وجود دارد که قابل تطبیق بر شخص دیگری جز ایشان نیست یعنی لزوماً موعودی که در کتاب مقدس از وی صحبت شده عیسی بن مریم(س) نیست.
اعتقاد و باور مسیحیان به زنده بودن حضرت عیسی(ع) چقدر به پذیرشِ غیبت و حی بودن امام عصر(عج) به عنوان اعتقادی شیعی در سطح جهانی کمک می کند؟
هم مسلمانان و هم مسیحیان معتقدند که عیسی مسیح(ع) زنده است و به آسمان عروج کرده است، تنها تفاوت ما با آنها این است که مسیحیان می گویند عیسی(ع) به صلیب کشیده شد و سه روز در داخل قبر بود اما قرآن تصریح می کند که عیسی(ع) مصلوب و کشته نشد. اما مسیحیان می گویند سه روز بعد از مصلوب شدن زنده از قبر درآمد و 40 روز با حوّاریون بود و سپس زنده به آسمان عروج کرد.
نه تنها عیسی مسیح(ع) بلکه حضرات الیاس و خضر علیهماالسلام نیز زنده اند و درباره حضرت ادریس(ع) هم بنابر نقلی، زنده بودن تصریح شده است؛ اما از دیگر سو خداوند می فرماید: «کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ» یعنی هر نفسی باید مرگ را بچشد و مرگ برای این دنیا است لذا چون عیسی(ع) زنده به آسمان عروج کرد پس باید زنده به زمین باز گردد و طعم مرگ را بچشد.
از این رو و به تصریح روایات مسیح(ع) همزمان یا کمی بعد از ظهور (بنابر روایتی در دمشق یا بیت المقدس) از آسمان نزول کرده و جانشین و وزیر امام مهدی(عج) می شود.
در کتاب مقدس آیین انتظار چه ویژگی هایی دارد و این آیین با اسلام دارای چه وجوه اشتراکی است؟
در آیین انتظارِ اسلامی بر میعادگاه انتظار تصریح شده است، در عراق مسجد سهله و مسجد جمکران در ایران میعادگاه منتظران اند، یعنی منتظران منجی موعود (عج) هر شب چهارشنبه و هر صبح جمعه به این دو مسجد رفته و دعای فرج را زمزمه می کنند. چراکه از آداب انتظار خواندن دعاهای فرج است.
علاوه بر این، مفهوم مردی سوار بر اسب سفید که می آید و جهان را نجات می دهد، مفهومی مشترک میان همه ادیان به عنوان نماد انتظار است و این تصویرسازی در هنر ادیان و مکاتب صورت گرفته؛ برای مثال در هندوستان و در معبد کارلی متعلق به بودائیان، مجمسه کارلی قرار دارد که بودائیان در آنجا برای آمدن منجی دعا می کنند و میعادگاه منتظران است.
همانگونه که ما در دعای ندبه از خدا طلب دیدار منجی را داریم، در مسیحیت هم دعاهایی هست که از خدا می خواهند آن موعود را برساند؛ در یهودیت هم دعاهای متعدد برای آمدن ماشیح وجود دارد و این در همه ادیان و مکاتب است این یعنی همه منتظر اند؛ برای مثال صائبین مندایی در اهواز برای آمدن منجی لحظه شماری می کنند و حتی چیزی بیش از انتظاری که شیعه برای آمدن انتظار امام زمان(عج) می کشد، در آنها دیده می شود.
این یعنی همه ما یک حقیقت را به انتظار نشسته ایم.
با توجه به اینکه گفتگوی ادیان امروزه یک ضرورت جهانی است، مهدویت چقدر می تواند به نزدیکی پیروان ادیان به یکدیگر کمک کند؟
تمامی ادیان و مکاتب اعم از اسلام، مسیحیت، یهود، هندوئیسم و ... منتظر روزی اند که موعود ادیان بیاید. در انجیل یوحنا حضرت عیسی(ع) به یاران خود می گوید: «کمرهای خود را ببندید، چراغ های تان را افروخته بدارید، شما باید مانند کسانی باشید که انتظار آقای خود را می کشند که چه وقت مراجعت کند و و هر وقت آید و در را بکوبد بی درنگ در را بگشایند؛ خوشا به حال آن غلامان که آقای شان چون آید، ایشان را بیدار یابد، شما نیز منتظر باشید چراکه در ساعتی که گمان نمی برید پسر انسان می آید».
این یعنی عیسی(ع) منتظران را از خواب و غفلت نهی می کند و بر هوشیاری آنها توصیه دارد و تاکید می کند که ظهور غافلگیرانه رخ می دهد. یعنی نحوی از ادبیات انتظار را بوضوح در انجیل شاهد هستیم وقتی مسیح(ع) به شاگردان خود تاکید می کند که در لحظه منتظر باشید مثل میزبانی که هر لحظه منتظر در زدن و آمدن مهمان خود است!
این ادبیات در اسلام هم هست؛ دعای فرج و آیین انتظاری که در اسلام است به مراتب کامل تر از مسیحیت است. در ادیان و مکاتب دیگر هم چنین داستانی بوضوح مشخص است چنان که یکی از ادعیه یهودیان که هر روز در نمازهای شان می خوانند دعا برای بازگشت ماشیح یا منجی موعود است.
این یعنی هر دینی با زبانی این انتظار را فریاد می زند تنها عناوین این منجی متفاوت است؛ زرتشتیان از او به «سوشیانت» تعبیر می کنند، یهود به ماشیح، مسیحیت به عیسی(ع) و ... اما فرقی نمی کند به آب بگویی سو، ماء یا water چون این عناوین در ماهیت آب تغییری ایجاد نمی کند.
آیا در آموزه های مسیحیت درباره زمان ظهور و بازگشت حضرت عیسی(ع) نظری وجود دارد؟ نگاه مسیحیت به تعیین وقت در این باره چیست؟
در ادیان بحثی با عنوان آیین انتظار مطرح است که از ویژگی های اصلی آن «عدم تعیین وقت برای ظهور» است؛ برای مثال از عیسی مسیح(ع) پرسیدند: کی باز می گردی؟ پاسخ داد: از آن زمان هیچ کس اطلاع ندارد حتی ملائکه آسمان و حتی پسر!
البته در همه ادیان مدعیان دروغین بوده و هستند که یا زمان مشخص کرده و برای مثال می گویند پنج سال دیگر در فلان روز منجی ظهور می کند و برخی عوام هم جذب شده و فریب می خورند و چون نمی شود، می گویند اشتباه محاسباتی شده و تاریخ دیگری را اعلام می کنند تا کاسبی کنند که اینها همه دروغ است و طبق تصریح همه ادیان نباید فریب این مباحث را خورد و جز خدا کسی از آن زمان خبر ندارد.
در مسیحیت نیز مکرر مدعیانی دروغین بوده اند که برای ظهور وقت تعیین کرده اند از 500 میلادی گرفته تا 1000 میلادی، 21 می 2011 تا 2028.
علاوه بر این، مدعیان متعددی می آیند و می گویند ما همانیم که قرار بود بیاید مثل احمدالحسن و بهائیت در عالم تشیع؛ در مسیحیت هم در قرون متعدد چنین ادعاهایی مطرح بوده است. همچنین است درباره نشانه های ظهور که برخی به کذب تعیین نشانه و مصداق کرده اند. اما همه ادیان از جمله مسیحیت چنین ادعاهایی را تکذیب و رد می کنند.
انتظاری که امام عصر(عج) از جوانان دارند
از این رو، در سلسله مطالبی شرح فرازهای نورانی و ژرف این دعا مرور می شود:
امام مهدی(عج) در ادامه این دعای شریف بیان می کنند: «وَ عَلَى الشَّبَابِ بِالْإِنَابَةِ وَ التَّوْبَةِ؛ بر جوانان بازگشت و توبه تفضل نما».
یکی از حساس ترین دوره های زندگی انسان، جوانی است که در سرنوشت و آینده آدمی و حرکت در مسیر سعادت یا انحراف و شقاوت وی نقشی مهم دارد، از این رو، جوان بیش از دیگران در معرض وسوسه ها و دام های شیطان قرار دارد.
از این رو، در آموزه های دینی روایی هم توصیه های بسیاری درباره غنیمت دانستن این دوران و سرمایه گذاری در آن برای بهره داری در دیگر ایام عمر شده است. چنان که پیامبر اکرم(ص) می فرمایند: «بهترین جوانان شما آنانند که رفتارشان مثل رفتار پیرمردان، پخته و سنجیده باشد و بدترین پیران، کسانى اند که چون جوانان شما رفتار کنند.»(1)
و از امیرالمومنین امام علی (علیه السلام) است که در وصیّت به فرزندش امام حسن علیهالسلام فرمودند: «دل جوان، مانند زمین کشتناشده است. آنچه در آن افکنده شود، مىپذیرد. از این رو، پیش از آنکه دلت سخت گردد و خِرَدَت سرگرم شود ، به تربیت تو همت گماشتم».(2)
آیت الله العظمی جوادی آملی در کتاب «امام مهدی(عج)، موجود موعود» می نویسد: «جوانان از سویی سرمایه های اساسی هر اجتماع و از طرفی آینده سازان آن هستند و در اندیشه دینی از اهمیت والایی برخوردارند. این اهمیت و جایگاه خاص اقتضا می کند از آنان در برابر آفات روحی و دام وساوس شیطانی با حساسیتی ویژه محافظت شود. طبیعت پرانرژی جوان که بهترین ابزار صعود او به درجات والای مادی و معنوی است اگر به فرمان عقل درنیاید، خود سرچشمه فسادگری می شود که نیروی جوانی را به بیراهه می برد و ضایع می کند.
ارتباط دائمی با خدای بزرگ و مراقبت همیشگی، بهترین راه صیانت از نعمت جوانی است. آنچه در این فقرات دعا وصف جوانان منتظر خوانده شده ابزار والای صیانت از این نعمت بزرگ الهی است.
انابه روی گرداندن از غیر خدا و توجّه تامّ به خدای سبحان است. جوانان منتظر باید با تهذیب و تزکیه نفس، ساحت اندیشه و انگیزه شان را از هر چه غیر خداست منزّه کنند و با اِعراض از هر مقصد و مقصودی جز خدا، چهرة جان خویش را به سوی خدای بزرگ معطوف دارند و برای او خالص شوند.
طبیعت پرشور جوان، احتمال راهزنی شیطان و افتادن به دام گناه را در این دوران افزایش می دهد، از این رو، بایسته است که جوانان منتظر نظارت دائم و مراقبت مستمر بر اعمال و افکار خویش داشته باشند و اگر خدای نخواسته بر اثر غفلت، گناهی مرتکب شدند، با توبه و بازگشت به سوی خدا جان خویش را به دریای بی کران رحمت الهی سپرده و به آب توبه شست و شو دهند و خویش را از دام تلبیسات ابلیس برهانند.
گفتنی است انابه و توبه برای هر کس و در هر جایگاه سنی و اجتماعی ضروری است؛ اما شرایط دوران جوانی بیشتر مقتضی آن است.»(3)
همچنین و بنابر آموزه های دینی جوانی بهترین موسم برای یادگیری و بهره مندی از آموخته ها است لذا نسبت به یادگیری و علم آموزی در جوانی روایات تاکیداتی دارند؛ از امام صادق(ع) است که فرمود: «دوست ندارم جوانان شما را جز در دو حالت ببینم: دانشمند یا دانشجو. اگر (جوانی) چنین نکند، کوتاهی کرده و اگر کوتاهی کرد، تباه ساخته و اگر تباه ساخت، گناه کرده است و اگر گناه کند، سوگند به آنکه محمد(ص) را به حق برانگیخت، دوزخ جایگاه او خواهد شد.»(4)
ایشان همچنین بر عبادت جوانان تاکید کرده و فرمودند: «به راستی که دوست داشتنی ترین مردم نزد خداوند، جوان کم سال و خوش سیمایی است که جوانی و زیبایی اش را در راه فرمانبری از خداوند بزرگ قرار داده است. آنکه خداوند بزرگ به وی نزد فرشتگان افتخار می کند و می فرماید این بنده حقیقی من است.»(5)
بنابر آنچه بیان شد جوانان جامعه منتظر و زمینه ساز که آرزوی ظهور و درک دولت کریمه مهدوی را در سر می پروراند باید با درایت و درک موقعیت و حساسیت شرایط خود و نیز عبودیت و تلاش در کسب علم و دانش، رضایت امام عصر(عج) را فراهم کنند و در صورت اشتباه و خطا با توبه و انابه به مسیر حق باز گردند و از همراهی با منتظران باز نمانند. چراکه دعای امام عصر(عج) نشان از اهمیت نقش جوانان در جامعه منتظر و توبه و انابه و بازگشت آنها به مسیر در صورت اشتباه دارد.
پی نوشت :
1-مشکاه الانوار، ص180؛
2-نهج البلاغة ، از نامه 31؛
3-امام مهدی موجود موعود(عج)، ص 210؛
4-امالی طوسی، ص 303، ح 604؛
5- اعلام الدین، ص 120.
*گروه ادعیه و زیارات مهدوی مرکز تخصصی مهدویت
سیمای ظاهری حضرت مهدی (عج)
شکل ظاهری حضرت مهدی
دیدار با پسر فاطمه(س) و حضور امام زمان(عج)
را درک کردن، شاید بزرگترین آرزوی بسیاری از ما شیعیان باشد، اما اگر روزی
رسید که ما لیاقت لحظه ای ملاقات با امام قائم(ع) را پیدا کردیم، ظاهر و
اوصاف جسمانی موعودمان چگونه خواهد بود؟ 
سیمای ظاهری حضرت مهدی
سیمای یاران حضرت مهدی(ع) در عصر ظهور چگونه است؟
یاران مهدی(ع) چراغهای روشن هدایت اند؛ چرا که سرچشمه های حکمت در اثر تقوای محض از سرزمین قلبشان بر زبانشان جاری است و سراسر وجودشان بارقه لطف ازل را نمایان ساخته و در ظلمت اندیشه ها از قندیل قلبشان پرتو افشانیها رخ داده و مهار خرد خردورزان را بر دست با کفایت خود گرفته و به سوی کعبه مقصود هدایت می کنند.
پیامبران و ائمه معصومین(ع) هم از این مسئله مستثنی نیستند و به وسیله یاران خُلّص، مرام و منظور خود را پیاده کرده و رسالت الهی شان را انجام داده اند. همان طوری که پیامبر(ص) با مساعدت مهاجرین و انصار هدف الهی خود را تحقق بخشید و حضرت علی(ع) و فرزندان اطهارش هم با همدلی و همیاری یاران اندک خود در صدد اجرای منویات الهی خود بودند و در این میان رشادتها و ایثارها و جانفشانیهای یاران حضرت سیدالشهداء(ع) جایگاه ویژه ای در تاریخ بشریت دارد.
همچنین حضرت بقیة اللّه الاعظم(ع) را در تحقق دولت کریمه، یارانی مساعدت خواهند کرد و با قلت عِدّه و عُدّه، جهان را زیر لوای آن حضرت خواهند آورد و بستر تحقق حکومت واحد جهانی را مهیا خواهند ساخت. در این نوشته قصد آن داریم که نگاهی هر چند گذرا بر سیمای یاران آن حضرت داشته باشیم.
در روایات متعددی که از ائمه معصومین(ع) وارد شده سیمای یاران حضرتش ترسیم شده است، که از میان آنها به مرفوعه فضیل بن یسار از امام صادق(ع) می پردازیم:
خداوند را در طالقان گنجی است نه از جنس سیم و زر و پرچمی است که از هنگامی که فرو پیچیده شده برافراشته نشده است و مردانی که انگار دلهایشان پاره های آهن است. شک و دودلی در ذات خدا، آن را نیالوده و از سنگ با صلابت تر است. اگر برکوهها یورش برند آنها را از جای برمی کنند و هیچ شهری مقصد پرچمهای آنان واقع نمی شود مگر آنکه ویرانش می سازند. گو اینکه بر اسبانشان بازها پر گشوده اند، از راه تبرّک، دست بر زین امام برده و دور امام گرد می آیند.
در جنگها با جان خود از امام(ع) محافظت نموده و از پس هر آنچه امام(ع) از آنان می خواهد، برمی آیند. مردانی که شب نمی آرمند و در نمازشان زنبورسان زمزمه دارند، شب را در قیام و قعود به سر می آورند و صبح را بر پشت اسبانشان آغاز می نمایند، در شب رهبانند و در روز شیران. از فرمانبری کنیز، نسبت به آقایش، برای امام فرمانبردارترند.
بسان چراغهایی هستند. مثل اینکه دلهاشان چراغدان است. آنان از خشیت خدا ترسانند. شهادت را می خواهند و آرزو می کنند که در راه خدا کشته شوند، شعارشان «یا لثارات الحسین» است. وقتی به حرکت درمی آیند رعب و ترس [حاصل از هیبت و شکوه و انسجامشان] به مسافت راه یک ماه پیششان می تازد. رهسپار کوی مولایند. خداوند با آنان امام حقّ را یاری می نماید.1
در این روایت مرفوعه، خطوط برجسته سیمای یاران حضرت ولیّ عصر(ع) بیان شده است. خطوطی کاملاً همگرا با خطوط ترسیمی مولی الموحدین(ع) از سیمای فرهیختگان خود نگهدار و پرهیزکار. این خطوط نمایانگر بخش اعظمی از فضایل عالیه الهی انسان ملکوتی است که با دارا بودن آنها برازنده خلعت خلّت و نصرت آن حضرت می گردد. خلعتی که از مجموعه خلقت، فقط تعداد اندکی به تشریف آن نایل می شوند.
دم از تقرّب جانان زنند ناکس و کس همای را چه رسد همنشین شدن با خس
آری باید آراسته به اوصاف پسندیده بود تا در سلک یاران او لیاقت اندک پیدا کرد و فیض دیدار او هم تنها از تحلّی و آراستگی به این نشانه ها و خصایص حاصل می شود. باید غبار ناهمگونی و نامتجانسی را از راه فرو نشاند تا به طراوت دیدار، دیدگان نورانی ساخت.
جمال یار ندارد نقاب و پرده ولی غبار ره بنشان تا نظر توانی کرد
به اختصار از منظر این روایت مرفوعه به بعضی از خطوط چهره نورانی یاوران آن امام همام(ع) نظر می کنیم. باشد که در سرچشمه های جوشان این فضایل به طهارت دل بنشینیم و عنقای لقای او را فراچنگ آریم هر چند که:
عنقا شکار کس نشود دام باز چین اینجا همیشه باد به دست است دام را
1. خلوص اعتقاد و شدّت توحیدگرایی:
«کأنّ قلوبهم زبرالحدید لایشوبها شکّ فی ذات اللّه أشدّ من الحجر»
یاران حضرت حجت در اعتقاد خود چنان از درجه بالای خلوص برخوردارند که لحظه ای شکّ و تردید در دل آنها سایه نمی گسترد و کنج قلبشان را به تسخیر نمی آورد، بلکه با سراسر وجود او را ادراک کرده و در همه حال خود را در حضور او می یابند؛ چرا که اینان از نردبان «علم الیقین» به بام بلند «عین الیقین» رسیده و از آنجا به بال ریاضت و توفیق و تقرّب در فضای بیکران «حق الیقین» به پرواز درآمده اند. پروانه صفت در حرارت کانون شمع وجود حقّ، جلّ و علا، پر و بال سوخته اند و ققنوس وار از خاکستر خود تولدی تازه یافته اند و خود روشن است که با این وصف قلمرو وجودشان از تنش تارهای عنکبوتان شرک منزّه بوده و لمحه ای در هیچ یک از ابعاد، شرک نمی ورزند. از اشعه آفتاب توحیدشان هیچ زاویه مبهم و تاریکی بی بهره نمانده است، تا نامرئی ترین تارتنان شرک در آن توان تنش داشته باشند. آری حصار قلب توحیدی اینان چنان پاره های آهن است که یغماگران شرک و کفر و بی مبالاتی در آن هیچ راهی ندارند.
یاران حضرت حجت در اعتقاد خود چنان از درجه بالای خلوص برخوردارند که لحظه ای شکّ و تردید در دل آنها سایه نمی گسترد و کنج قلبشان را به تسخیر درنمی آورد، بلکه با سراسر وجود او را ادراک کرده و در همه حال خود را در حضور او می یابند.
2. توانمندی و قدرت اراده:
«لو حملوا علی الجبال لأزالوها»
یاوران حضرتش چنان قوی و با اراده و ذوفنون اند که اگر بر کوهها یورش برند از بن بر می کنند. در راه پیشبرد اهداف و اغراض خود چنان صلب و سخت عزم اند که اگر کوهها از جا کنده شود، اینان خم به ابرو نمی آورند و چرا اینگونه نباشند که اهل تقوایند و «إنّ التقوی أعزّ عزّ؛ فیه نجاة کل هارب و درک کل طالب و ظفر کل غالب»2 و این اکسیر تقواست که زندگی قدرتمندانه را به ارمغان می آورد که: «من اتّقی اللّه عاش قویا»3، البته بدیهی است که هیچ قدرتی بی فیض علم صورت تحقّق نمی بندد، پس یاران آن حضرت از لحاظ دانش همه در مرتبه والایند.
3. عشق والا به امام(ع) و متعلقات ایشان:
«یتمسّحون بسرج الإمام، علیه السلام، یطلبون بذلک البرکة».
بسیارند تنگ نظرانی که بر اعتقاد تشیع نسبت به بزرگداشت لوازم وجودی ائمه معصومین(ع) و تقبیل مشاهد متبرکه خرده های شناعت مآب گرفته اند، حتی در اثر اینگونه القائات و جوّهای مسموم، بر شیعیان ساده لوح هم صورت این خیال حاصل گشته که این کارها سلوک متوحّشان و کوران و ابلهان و به دور از آئین خرد است، تا آنجایی که گاه این کارها را به وادی شرک و کفر کشانده و بسیار مهملات بافته اند.
اما درک فلسفه این کارها و ژرفای این عوالم نه تنها چنین تخیلاتی را واهی می داند، بلکه حقانیت آنرا مسلم می دارد: گفت بوسم معجر لیلی از آن بوی زلف خوب لیلی دارد آن عشق می ورزم به پای افزار او بهر آنکه هست پای ابزار او شانه اش بوسم گذارم بر دو چشم تا زبویش نور گیرد هر دو چشم
آری ژرفانگری خاص می طلبد تا فراتر از فضای اندیشه منطق تراش بشر، علقه بین محبوب و متعلقات او را ادراک نموده و ساحت او را برتر از عرض حاجت خود شمرده و بر زینش بوسه زنند و دست ارادت بسایند، این شدت محبت و نهایت عمق اندیشی یاران حضرتش را می رساند.
من خاکی که از این در نتوانم برخاست از کجا بوسه زنم بر لب آن قصر بلند هیچ روئی نشود آینه حجله بخت مگر آنروی که مالند بر آن سم سمند
4. از خودگذشتگی و ایثار:
«یقونه بأنفسهم فی الحروب»
یاران حضرت حجت(ع) با دل و جان از حضرتش پاسداری می کنند و پیشمرگ او می شوند و جان را فدای آن جانان می کنند، که جان تحفه ناقابلی است.
چو جان فدای لبت شد خیال می بستم که قطره ای ز زلالت به کام ما می افتد خیال زلف تو گفتا که جان وسیله مساز کزین شکار فراوان به دام ما افتد
5. داشتن کفایت کافی و وافی:
«یکفونه ما یرید فیهم»
یاران حضرت مهدی کفایت فوق العاده جهت انجام وظایف محوله دارند؛ چرا که کفایت، مشروب از زلال علم است و یاران آن حضرت چون از مشرب تقوای بی بدیل و خالص سیراب شده اند، به اقتضای «واتقوا اللّه و یعلّمکم اللّه »،4 دانش وسیع هر کاری را دارند و هر آنچه حضرت از آنها بطلبد به تمام وجود خواسته، اشراف کامل دارند و آن را به نحو احسن و اتم، انجام می دهند و مراد حضرتش را کما هُوَ المَطلوب حاصل می نمایند.
6. شب زنده داری:
«رجال لاینامون اللّیل رهبان باللّیل».
یاران حضرت مهدی(ع) شب را به قیام و قعود و عبادت و تهجد به سر می آورند. رهبانان شب اند. در خلوت شبان به دور از انظار ریاطلبان، سجاده نیاز و نماز را می گسترانند و اشک خونی را بدرقه امید وصال می گردانند. به فرمایش علی(ع): «أمّا اللّیل فصافون أقدامهم تالین لأجزاء القرآن یرتّلونه ترتیلاً و یحزنون به أنفسهم».5 نای غرّش شیران روز در خلوت شبانگاهان باز می شود؛ چرا که اراذل بهایم در خواب غفلتند. مثل مار زخم خورده از شدت فراق بر خود می پیچند و ناله های نیازمندانه شان مینای حیرت ملکوت را صد پاره می کند. در شب، شیاطین شرک انگیز کمتر میدان دار معرکه اند و در حظیره قدس عبادت بین عابد و معبود، حجابهای روزانه نیست.
7. شجاعت و دلاوری:
«لیوث بالنّهار»
یاران حضرتش که شب تا سحر را نغنوده اند، بر عکس شب زنده داران دنیوی روز را در خواب و غفلت نمی سپارند، بلکه شیران نهارند و پگاه را بر فراز سمندهای تیز پای خود پیشواز می کنند و از هرگونه بطالت و اهمال و لهو و لعب بدورند. البته از فراز «و یصبحون علی خیولهم» جهت و سوی کارها و تلاششان مشخص می شود که اینان یاریگران اند و یاریگر باید هماره در فکر یاری و کارهایش در جهت آن باشد. در فرهنگ قویم اینها، تلاش پربار واژه ای است که ژرفناک ترین معانی را حمل می کند. آری مصداق بارز فرمایش مولای متقیان اند که «و أمّا النهار فحلماء علماء أبرار و أتقیا». 6
8. عبادت خالصانه:
«لهم دوی فی صلاتهم کدویّ النحل»
یاران آن حضرت شیفته عبادت اند و قرة العین شان نماز است. زمزمه عاشقانه آنها در نماز ذوق شهد مصفّا را دارد. به خاطر خدا رو به قبله عشق می آورند و از عبادت تجارت پیشگان و برده صفتان سخت احتراز می جویند. بلکه او را به خاطر او، جلّ و علا، می پرستند، (فتلک عبادة الأحرار) اینان محصول کمال را از سرزمین زرافشان سجاده درو می کنند و از خمخانه آن، هر فضیلت دیگر را صبغه الهی می زنند و صفای اندرون را که لیاقت هم صحبتی و انس و یادگیری حضرتش را ارزانی می دارد، از میخانه سجاده حاصل می کنند.
سر رشته جان به جام بگذار کاین رشته از او نظام دارد
9. فرمانبری و اطاعت محض:
«هم أطوع له من الأمة لسیّدها»
یاران امام زمان(ع) بر اطاعت بی چون و چرای مولای خود کمر بسته اند و دل در رضای او سپرده اند و هر آنچه او بخواهد آن را حق محض و محض حق شمرند. اینان ولایتمداران سر سپرده و بی همتایند که به هیچ رو از خط فرمان ولیّ خود سربر نمی تابند و سالک نستوه صراط قویم «أطیعوا اللّه و أطیعوا الرسول و أولی الأمر منکم»7 هستند. تا آنجا که اگر دستور باشد در دل آتش می روند و خطاب: «یا نار کونی بردأ و سلاما»8 را به جان تجربه می کنند.
10. روشنگری و هدایت بخشی:
«کالمصابیح کأنّ قلوبهم القنادیل»
یاران مهدی(ع) چراغهای روشن هدایت اند؛ چرا که سرچشمه های حکمت در اثر تقوای محض از سرزمین قلبشان بر زبانشان جاری است و سراسر وجودشان بارقه لطف ازل را نمایان ساخته و در ظلمت اندیشه ها از قندیل قلبشان پرتو افشانیها رخ داده و مهار خرد خردورزان را بر دست با کفایت خود گرفته و به سوی کعبه مقصود هدایت می کنند.
11. خداترسی:
«و هم من خشیة اللّه مشفقون»
یاوران آن حضرت از خشیّت حضرت حق چون بید بر خود می لرزند؛ چرا که بصیرتشان کامل است و اعتقادشان خالص و شهودشان حق الیقین و در این مرتبه است که نیران صاعقه جلال و هیبت و قهّاریّت خرمن هستی را می سوزاند و ترس بر وجود، سیطره مطلق می یابد تا جایی که: «قد براهم الخوف بری القداح ینظر إلیهم الناظر فیحسبهم مرضی و ما بالقوم من مرض و یقول لقد خولطوا و لقد خالطهم أمر عظیم»9؛ به سوهان ترس چونان تیرهای نازک تراشیده شده اند. تا جایی که نظاره گر، بیمارشان می پندارد، در حالی که بیماری ندارند و می گوید: اینان دیوانه اند. در حالی که امری عظیم از خود بی خودشان ساخته است.
12. آرزوی شهادت:
«یدعون بالشهادة و یتمنّون أن یقتلوا فی سبیل اللّه »
یاران حضرت حجت(ع) مدام دست بر دعا از حضرت حق وصال شاهد شهادت را می خواهند. شهادت به عنوان اعلی ترین و راقی ترین وسیله تقرب به مبدأ هستی هماره آرزوی قلبی انسانهای موحد خالص است و یاران حضرتش هم با عنایت به فیض بی منتهای «بل أحیاء عند ربّهم یرزقون»10 پر و بال در هوای شهادت می گسترانند و دولت این غم را به دعا از خدا می خواهند.
13. خونخواهی از حسین:
«شعارهم: یا لثارات الحسین»
از نشانه های دیگر یاران آن حضرت(ع) آن است که اهل شعار «یا لثارات الحسین» هستند. یعنی داعیان خونخواهان حسین(ع) و داعیه داران اخذ حق آن مظلوم تاریخ اند. قرار گرفتن راستین ـ نه ادّعایی ـ در جناح سیدالشهدا و اهتزاز لوای ولای آن امام(ع) و اهتمام در اخذ خون آن بزرگوار حکایت از فرهنگی بس ناب دارد که ریشه در همه خصایص و فضایل عالی دارد، اینان کارگزاران حق اند و حسین(ع) کشته راه حق. ندای «ألا ترون أنّ الحقّ لایعمل به و أنّ الباطل لایتناهی عنه»11 آن مظلوم پژواک همت عالی یاران آن حضرت(ع) است تا طنین حکومت حق را در تمامت جهان آشنای گوشهای همگان نمایند.
14. یاری امام حق:
«بهم ینصراللّه إمام الحق»
رسیدن به منزلت واسطه گری و نصرت قائم آل محمد(ع) برترین کمالها را می طلبد و بایستی در بی بدیل ترین فراز کمال و عشق بود تا به این خلعت عالی مخلع گردید. بدین تشریف هر کسی را مشرف نمی گردانند، باید گوهری پاک داشت و اهل حال بود و ریاضت کش کوی عشق که:
گوهر پاک بباید که شود قابل فیض ورنه هر سنگ و گلی لؤلؤ و مرجان نشود
آری همین خصیصه به تنهایی در ژرفای لیاقت یاران آن حضرت کفایت می کند که ورود در سلک ناصران مقتضی سنخیّت و تناسب است چرا که:
ز روی دوست دل دشمنان چه در یابد چراغ مرده کجا شمع آفتاب کجا؟ چه نسبت است به رندی صلاح و تقوی را ببین تفاوت ره از کجاست تا به کجا
پی نوشتها:
1 .محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج52، ص307 و 308: «له کنز بالطالقان ماهو بذهب، ولا فضة، و رایة لم تنشر منذ طویت، و رجال کأنَّ قلوبهم زبر الحدید لایشوبها شکُّ فی ذات اللّه أشدّ من الحجر، لو حملوا علی الجبال لأزالوها، لا یقصدون برایاتهم بلدة إلاّ خرَّبوها، کأنَّ علی خیولهم العقبان یتمسّحون بسرج الإمام،علیه السلام، یطلبون بذلک البرکة، و یحفّون به یقونه بأنفسهم فی الحروب، و یکفونه ما یرید فیهم.
رجال لاینامون اللّیل، لهم دویُّ فی صلاتهم کدویِّ النحل، یبیتون قیاما علی أطرافهم، و یصبحون علی خیولهم، رهبان باللّیل لیوث بالنّهار، هم أطوع له من الأمة لسیّدها، کالمصابیح کأنَّ قلوبهم القنادیل، و هم من خشیة اللّه مشفقون، یدعون بالشهادة، و یتمنّون أن یقتلوا فی سبیل اللّه ، شعارهم: یا لثارات الحسین، إذا ساروا یسیر الرُّعب أمامهم مسیرة شهر، یمشون إلی المولی إرسالا، بهم ینصراللّه إمام الحقِّ».
2 .همان، ج77، ص374، از حضرت علی(ع).
3 .همان، ج70، ص213، از حضرت علی(ع).
4 .سوره بقره(2) آیه 282.
5 .سید علینقی فیض الاسلام، ترجمه و شرح نهج البلاغه، خطبه 184، ص612.
6 .همان، ص613.
7 .سوره نساء(4) آیه 59.
8 .سوره انبیاء(21) آیه 69.
9 .ترجمه و شرح نهج البلاغه، خطبه 184، ص613.
10.سوره ال عمران(3) آیه 169.
11.محمدباقر مجلسی، بحارالأنوار، ج44، ص381.
آثار انتظار ظهور مهدی موعود (عج)
بعضی از ناآگاهان چنین پنداشته اند که انتظار ظهور مهدی (ع) ممکن است سبب رکود و عقب ماندگی یا فرار از زیر بار مسؤولیتها و تسلیم در برابر ظلم و ستم گردد، چرا که اعتقاد به این ظهور بزرگ مفهومش قطع امید است از اصلاح جهان قبل از او حتی کمک کردن به گسترش ظلم و فساد است تا زمینه ظهور آن حضرت فراهم گردد.
این سخنی است که سالهاست بر سرزبان مخالفان و منکران قیام مهدی (ع) است و ابن خلدون به آن اشاره کرده است، درحالی که مطلب کاملا برعکس است و انتظار این ظهور بزرگ آثار بسیار سازندهای دارد که در ذیل به طور فشرده میآوریم تا معلوم شود آنها که چنین قضاوت کردهاند قضات عجولانه و حساب نشدهای است در برابر مسالهای که هم در قرآن مجید به آن شاره شده و هم در احادیث متواتره که در کتب معروف اهل سنت و منابع مشهور شیعه آمده با صراحت مطرح شده است.
حقیقت انتظار و آثار سازنده آن
سخن در این بود که آیا ایمان به ظهور مهدی (ع) با آن برنامه جهانیش که عالم را پر از عدل و داد میکند و ریشههای ظلم و ستم را قطع مینماید اثر سازنده تربیتی دارد یا آثار منفی؟
آیا ایمان به چنین ظهوری انسان را چنان در افکار رؤیایی فرو میبرد که از وضع موجود خود غافل میگردد و تسلیم هرگونه شرایط میکند؟
و یا این که به راستی این عقیده یک نوع دعوت به قیام و سازندگی فرد و اجتماع است؟
آیا ایجاد تحرک میکند یا رکود؟
آیا مسئولیت آفرین است یا مایه فرار از زیر بار مسئولیتها؟
وبالاخره آیامخدر است یا بیدار کننده؟
ولی قبل از توضیح و بررسی این سؤالات توجه به یک نکته کاملاً ضروری است و آن این که سازنده ترین دستورات و عالیترین مفاهیم هرگاه بدست افراد نا وارد یا نالایق یا سوء استفاده چی بیفتد ممکن است چنان مسخ شود که درست نتیجهای بر خلاف هدفی اصلی بدهد و در مسیری بر ضد آن حرکت کند و این نمونههای بسیار دارد و مسئله «انتظار» بطوری که خواهیم دید در ردیف همین مسائل است.
بهر حال برای رهایی از هر گونه اشتباه در محاسبه در این گونه مباحث باید به اصطلاح آب را از سرجشمه گرفت تا آلودگیهای احتمالی نهرها و کانالهای میان راه در آن اثر نگذارد.
یعنی ما در بحث انتظار مستقیما به سراغ اصلی اسلامی رفته و لحن گوناگون روایاتی راکه روی مسئله انتظار تاکید میکند مورد بررسی قرار میدهیم تا از هدف اصلی آگاه شویم.
اکنون با دقت با این چند روایت توجه کنید:
۱- کسی از امام صادق (ع) پرسید: چه میگوئید درباره کسی که دارای ولایت پیشوایان است و انتظار ظهور حکومت حق را میکشد و در این حال از دنیا میرود؟
امام (ع) درپاسخ فرمود:
هو بمنزله من کان مع القائم فی فسطاطه – ثم سکت هنیئه – ثم قال هو کمن کان مع رسول الله:
«او همانند کسی است که با رهبر این انقلاب در خیمه او(ستاد ارتش او) بوده باشد – سپس کمی سکوت کرد – و فرمود مانند کسی است که با پیامبر اسلام (ص) در «مبارزاتش» همراه بوده است». [۱] .
عین این مضمون در روایات زیادی با تعبیرات مختلفی نقل شده است.
۲- در بعضی «بمنزله الضارب بسیفه فی سبیل الله»:«همانند شمشیر زنی در راه خدا».
۳- و در بعضی دیگر «کمن قارع مع رسول الله بسیفه»: «همانند کسی است که در خدمت پیامبر با شمشیر بر مغز دشمن بکوبد».
۴- در بعضی دیگر «بمنزله من کان قاعدا تحت لواء القائم»: «همانند کسی است که زیر پرچم قائم بوده باشد».
۵- و در بعضی دیگر«بمنزله المجاهد بین یدی رسول الله (ص): «همانند کسی است که پیش روی پیامبر جهاد کند».
۶- و بعضی دیگر «بمنزله من استشهد مع رسول الله: «همانند کسی است که با پیامبر شهید شود».
این تشبیهات هفتگانه که در موردانتظار ظهور مهدی (ع) در این شش روایت وارد شده روشنگر این واقعیت است که یک نوع رابطه و تشابه میان مسئله «انتظار از یک سو، و «جهاد»، و مبارزه با دشمن در آخرین شکل خود از سوی دیگر وجود دارد.
۷- در راویت متعددی نیز انتظار چنین حکومتی را داشتن، به عنوان بالاترین عبادت معرفی شده است.
این مضمون در بعضی از احادیث از پیامبر و در بعضی از امیر مؤمنان علی (ع) نقل شده است، در حدیث میخوانیم که پیامبر فرمود: افضل اعمال امتی انتظار الفرح من الله عزوجل»: «بالاترین اعمال امت من انتظار فرج از ناحیه خدا کشیدن است». [۲] .
و در حدیث دیگری از پیامبر میخوانیم «افضل العباده انتظار الفرج»: [۳] .
این تعبیرات همگی حاکی از این است که انتظار چنان انقلابی داشتن همیشه توام با یک جهاد وسیع و دامنه دار است این را در نظر داشته باشید تابه سراغ مفهوم انتظار رفته سپس از مجموع آنها نتیجه گیری کنیم.
مفهوم انتظار
«انتظار» معمولا به حالت کسی گفته میشود که از وضع موجود ناراحت است و برای ایجاد وضع بهتری تلاش میکند.
فی المثل بیماری که انتظار بهبودی میکشد، یا پدری که در انتظار بازگشت فرزندش از سفر است، از بیماری و فراق فرزند نارحتند و برای وضع بهتری میکوشند.
همچنین تاجری که از بازار آشفته ناراحت است و در انتظار فرو نشستن بحران اقتصادی میباشد این دو حالت را دارد «بیگانگی با وضع موجود» و «تلاش برای وضع بهتر».
بنابراین مسئله انتظار حکومت حق و عدالت مهدی و قیام مصلح جهانی در واقع از دو عنصر است عنصر نفی و عنصر اثبات عنصر نفی همان بیگانگی است با وضع موجود و عنصر اثبات خواهان وضع بهترین بودن است.
و اگر این دو جنبه در روح انسان به صورت ریشه دار حلول کند سرچشمه دو رشته اعمال دامنه دار خواهد شد
این دو رشته اعمال عبارتند از ترک هر گونه همکاری و هماهنگی با عوامل ظلم و فساد و حتی مبازره با آنها از یک سو، و خود سازی و خودیاری و جلب آمادگیها جسمی و روحی و مادی و معنوی برای شکل گرفتن آن حکومت واحد جهانی و مردمی از سوی دیگر.
و خوب که دقت کنیم میبینم هر دو قسمت آن سازندهو عامل تحرک و آگاهی و بیداری است.
با توجه به مفهوم اصلی «انتظار» معنی روایات متعددی ه در بالا درباره پاداش و نتیجه کار منتظران نقل کردیم به خوبی درک میشود. اکنون میفهمیم چرا منتظران واقعی گاهی همانند کاسنی شمرده شدهاند که در خیمه حضرت مهدی (ع) یا زیر پرچم او هستند یا کسی که در راه خدا شمشیری میزند، یا به خون خود آغشته شده، یا شهید گشته است.
آیا اینها اشاره به مراحل مختلف و درجات مجاهده در راه حق و عدالت نیست که متناسب با مقدار آمادگی و درجه انتظار افراد است؟
یعنی همانطور که میزان فداکاری مجاهدان راه خدا و نقش آنهابا هم متفاوت است، انتظار و خود سازی و آمادگی نیز درجات کاملا متفاوتی دارد که هر کدام از اینها با یکی از آنها از نظر مقدمات و نتیجهگیری شباهت دارد هر دو جهادند و هر دو آمادگی میخواهند و خود سازی کسی که در خیمه رهبر چنان حکومتی قرار گرفته یعنی در مرکز ستاد فرماندهی یک حکومت جهانی است نمیتواند یک فرد غافل و بیخبر و بی تفاوت بوده باشد آنجا جای هر کس نیست جای افرادی است که به حق شایستگی چنان موقعیت و اهمیتی را دارند.
همچنین کسی که سلاح در دست دارد ودر برابر رهبر این نقلاب با مخالفان حکومت صلح و عدالتش میجنگد آمادگی فراوان روحی و فکری ورزمی باید داشته باشد.
برای آگاهی بیشتر از اثرات واقعی انتظار ظهور مهدی (ع) به توضیح زیرتوجه کنید.
انتظار یعنی آماده باش کامل
من اگر ظالم و ستمگرم چگونه ممکن است در انتظار کسی باشم که طعمه شمشیرش خون ستمگران است؟
من اگر آلوده و ناپاکم چگونه میتوانم منتظر انقلابی باشم که شعله اولش دامان آلودگان را میگیرد؟
ارتشی که در انتظار جهاد بزرگی است آمادگی رزمی نفرات خود را بالا میبرد و روح انقلاب در آنها میدمد و هرگونه نقطه ضعفی را اصلاح میکند.
زیرا چگونگی انتظار همواره متناسب با هدفی است که در انتظار آن هستیم.
انتظار آمدن یک مسافر عادی از سفر.
انتظار بازگشت یک دوست بسیار عزیز.
انتظار فرارسیدن چیدن میوه از درخت و درو کردن محصول.
هر یک از این انتظارها آمیخته با یک نوع آمادگی است، در یکی باید خانه را آماده کرد و وسایل پذیرایی فراهم ساخت، در دیگری ابزار لازم و داس و کمباین و….
اکنون فکر کنید آنها که انتظار قیام یک مصلح بزرگ جهانی را میکشند در واقع انتظار انقلاب و دگرگونی و تحولی را دارند که وسیعترین و اساسیترین انقلابهای انسانی در طول تاریخ بسر است.
انقلابی که بر خلاف انقلابهای پیشین جنبه منطقهای نداشته بلکه هم عمومی و همگانی است و هم تمام شئون و جوانب زندگی انسانهارا شامل میشود، انقلابی است سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اخلاقی.
خود سازی فردی
چنین تحولی قبل از هر چیز نیازمند به عناصر آماده و با ارزش انسانی است که بتوانندبار سنگین چنان اصلاحات وسیعی را در جهان بدوش بکشند و این در درجه اول محتاج به بالا بردن سطح اندیشه و آگاهی و آمادگی روحی و فکری برای همکاری در پیاده کردن آن برنامه عظیم است. تنگ نظریها، کوته بینیها، کج فکریها، حسادتها، اختلافات کودکانه و نابخردانه و بطور کلی هر گون نفاق و پراکندگی با موقعیت منتظران سازگار نیست.
نکته مهم این است که منتظر واقعی برای چنان برنامه مهمی هرگز نمیتواند نقش تماشاجی را داشته باشد باید از هم اکنون حتما در صف انقلابیون قرار گیرد.
من اگر فاسد و نادرستم چگونه میتوانم در انتظار نظامی که افراد فاسد و نادرست در آن هیچگونه نقشی ندارند بلکه مطرود و منفور خواهند بود روز شماری کنم.
آیا این انتظار برای تصفیه روح و فکر و شستشوی جسم و جان از لوث آلودگیها کافی نیست؟
ارتشی که در انتظار جهاد آزادگی بخش به سر میبرد حتمابه حالت آماده باش کامل در میآید سلاحی را که برای چنین میدان نبردی شایسته است بدست میآورد، سنگرهای لازم را میسازد آمادگی رزمی افراد خود را بالا میبرد.
روحیه افراد خود را تقویت میکند و شعله عشق و شوق برای چنین مبارزهای را در دل فرد فرد سربازانش زنده نگه میدارد ارتشی که دارای چنین آمادگی نیست هرگز در انتظار به سر نمیبرد و اگر بگوید دروغ میگوید.
انتظار یک مصلح جهانی به معنای آماده باش کامل فکری و اخلاقی، مادی و معنوی برای اصلاح همه جهان است فکر کنید چنین آماده باشی چقدر سازنده است.
برای تحقق بخشیدن به چنین انقلابی مردانی بسیار بزرگ و مصمم و بسیار نیرومند و شکستناپذیر، فوق العاده پاک و بلندنظر کاملا آماده و دارای بینش عمیق لازم است.
و خود سازی برای چنین هدفی مستلزم به کاربستن عمیقترین برنامه های اخلافی و فکری و اجتماعی است، این است معنای انتظار واقعی آیا هیچکس میتواند بگوید چنین انتظاری سازنده نیست؟
خودیاریهای اجتماعی
منتظران راستین در عین حال وظیفه دارند تنها به خویش نپردازند بلکه مراقب حال یکدیگر باشند و علاوه بر اصلاح خویش در اصلاح دیگران نیز بکوشند زیرا برنامه عظیم و سنگینی که انتظارش را میکشند یک برنامه فردی نیست برنامهای است که تمام عناصر انقلاب باید در آن شرکت جویند، باید کار به صورت دسته جمعی و همگانی باشد، کوششها و تلاشها باید هماهنگ گردد و عمق و وسعت این هماهنگی باید به عظمت همان برنامه انقلاب جهانی باشد که انتظار آن را دارند.
دریک میدان وسیع مبارزه دسته جمعی هیچ فردی نمیتواند از حال دیگران غافل بماند بلکه موظف است هر نقطه ضعفی را در هر کجا ببیند اصلاح کند و هر موضع آسیب پذیری را ترمیم نماید و هر قسمت ضعیف را تقویت کند زیرا بدون شرکت فعالانه و هماهنگ تمام مبارزین، پیاده کردن چنان برنامهای امکانپذیر نیست.
بنابراین منتظران واقعی علاوه بر اینکه به اصلاح خویش میکوشند وظیفه خود میدانندکه دیگران را نیز اصلاح کنند.
این است اثر سازنده دیگریبرای انتظار قیام یک مصلح جهانی واین است فلسفه آن همه فضیلتها که برای منتظران راستین شمرده شده است.
منتظران راستین در فساد محیط حل نمی شوند
اثر مهم دیگری که انتظار مهدی دارد حل نشدن در مفاسد محیط و عدم تسلیم در برابر آلودگیها است.
توضیح این که هنگامی که فساد فراگیر میشود و اکثریت یا جمع کثیری رابه آلودگی میکشاند گاهی افراد پاک در یک بن بست سخت روانی قرار میگیرند، بن بستی که از یأس اصلاحات سرچشمه میگیرد.
گاهی آنها فکر میکنند که کار از کار گذشته و دیگر امیدی به اصلاح نیست و تلاش و کوشش برای پاک نگاهداشتن خویش بیهوده است این نومیدی و یاس ممکن است آنها را تدریجا به سوی فساد و همرنگی با محیط بکشاند و نتوانند خود را به صورت یک اقلیت صالح در برابر اکثریت ناسالم حفظ کنند و همرنگ جماعت نشدن را موجب رسوایی بدانند.
تنها چیزی که میتواند در آنها امید بدمد و به مقاومت و خویشتن داری دعوت کند و نگذارد در محیط فاسد حل شوند امید به اصلاح نهایی است تنها در این صورت است که آنها دست از تلاش و کوشش برای حفظ پاکی و اصلاح دیگران بر نخواهند داشت.
و اگر میبینیم در دستورات اسلامی یأس از آمرزش یکی از برزگترین گناهان شمرده شده است و ممکن است افراد ناوارد تعجب کنند که چرا یأس از رحمت خدا اینقدر مهم تلقی شده است حتی مهمتر از بسیاری از گناهان، فلسفهاش در حقیقت همین است که گناهگار مأیوس از رحمت هیچ دلیلی ندارد که به فکر جبران بیفتد و یا لااقل دست از ادامه گناه بردارد و منطق او این است اکنون که آب از سر من گذشته است چه یک قامت چه صد قامت، من که رسوای جهانم غم دنیا هیچ است. بالاتر از سیاهی رنگ دیگر نیست، آخرش جهنم است من که هم اکنون آنرا برای خود خریدهام از چه میترسم و مانند این منطقها…
اما هنگامی که روزنه امید برای او گشوده شود، امید به عفو پروردگار، امید به تغییر وضع موجود نقطه عطفی در زندگی او خواهدشد و او را به توقف کردن در مسیر گناه و بازگشت به سوی پاکی و اصلاح دعوت میکند.
به همین دلیل امید را میتوان همواره به عنوان یک عامل موثر تربیتی در مورد افراد فاسد شناخت همچنین افراد صالحی که در محیطهای فاسد گرفتارند بدون امید نمیتوانند خویشتن را حفظ کنند.
نتیجه این که انتظار ظهور مصلحی که هر قدر دنیا فاسدتر میشود امید ظهورش بیشتر میگردد اثر فزاینده روانی در معتقدان دارد و آنهارا در برابر امواج نیرومند فساد بیمه میکند آنهانه تنها با گسترش دامنه فساد محیط مأیوس نمیشوند بلکه به مقتضای «وعده وصل چون شود نزدیک – آتش عشق تیزتر گردد» وصول به هدف را در برابر خویش میبینند و کوششان برای مبارزه با فساد و یا حفظ خویشتن با شوق و عشق زیادتری تعقیب میگردد.
از مجموع بحثهای گذشته چنین نتیجه میگیریم که اثر تخدیری انتظار تنها در صورتی است که مفهوم آن مسخ یا تحریف شود همانگونه که جمعی از مخالفان تحریفش کردهاند و جحمعی از موافقان مسخش – اما اگر به مفهوم واقعی در جامعه و فرد پیاده شود یک عامل مهم تربیت و خود سازی و تحرک و امید خواهد بود.
از جمله مدارک روشنی که این موضوع را تایید میکند این است که در ذیل آیه وعدالله الذین آمنوا منکم وعملوا الصالحات لیستخلفنهم فی الارض…)
«خداوند به آنها که ایمان دارند و عمل صالح انجام میدهند وعده داده است که حکومت روی زمین را در اختیارشان بگذارد» از پیشوایان بزرگ اسلام نقل شده است که منظوراز این آیه «هو القائم و اصحابه»: مهدی و یاران او هستند». [۱].
و در حدیث دیگری میخوانیم (نزلت فی المهدی):این آیه درباره مهدی (ع) نازل شده است».
در این آیه مهدی (ع) و یارانش به عنوان (الذین آمنوا منکم و عملوا الصالحات) «آنها که ایمان و عمل صالحی دارند» معرفی شدهاند بنابراین تحقق این انقلاب جهانی بدون ایمان مستحکم که هر گونه ضعف وزبونی و ناتوانی را دور سازد و بدون اعمال صالحی که راه را برای اصلاح جهان بگشاید اماکنپذیر نیست و آنها که در انتظار چنین برنامهای هستند هم باید سطح آگاهی و ایمان خود را بالا ببرند و هم در اصلاح اعمال خویش بکوشند.
تنها چنین کسانی هستند که میتوانند نوید شرکت در حکومت او بخود دهند، نه آنها که باظلم و ستم همکاری دارند و نه آنها که از ایمان و عمل صالح بیگانهاند. نه افراد ترسو وزبونی که بر اثر ضعف ایمان از همه چیز حتی از سایه خود میترسند.
ونه افراد سست و بی حال و بیکارهای که دست روی دست گذارده و در برابر مفاسد محیط و جامعه شان سکوت اختیار کرده و کمترین تلاش و کوششی در راه مبارزه با فساد ندارند.
این است اثر سازنده قیام مهدی (ع) در جامعه اسلامی.
خداوندا! دیدگان ما را به جمالش روشن کن، و ما را از یاران وفادار و سربازان فداکارش قرار ده!
نویسنده:حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
منبع: پایگاه تخصصی منبرها.